Duidelijk verband bereikbaarheidsdienst en gezondheid

Consignatie, piket, oproepbare dienst, bereikbaarheidsdienst of storingsdienst. Vele termen met allemaal dezelfde betekenis: buiten je gewone werkuren beschikbaar zijn om te werken. Iedereen die er mee te maken krijgt, weet hoe belastend consignatie kan zijn. Onderzoek uit het verleden wees al op negatieve relatie tussen bereikbaarheidsdienst en gezondheid. Carla Ziebertz^I deed de afgelopen jaren uitgebreid onderzoek naar dit onderwerp. In dit artikel gaan we in op een aantal belangrijke bevindingen uit haar onderzoek.

 

De impact van bereikbaarheidsdienst

Voordat we in de resultaten duiken, is het belangrijk om te weten dat bereikbaarheidsdienst volgens de arbeidstijdenwet geldt als rusttijd. Rusttijd is cruciaal voor goed herstel. Maar kom je echt tot rust als je dienst hebt? Of levert het vooral extra stress op?

Ook stress zonder oproep

Voor veel beroepsgroepen is consignatie standaard onderdeel van het werk. Niemand is er fan van, maar het hoort er gewoon bij. Je bent minder flexibel als je oproepbaar bent, omdat je op elk moment beschikbaar moet zijn voor een noodgeval. Maar ook als je niet opgeroepen wordt, levert alleen de mogelijkheid van een oproep al extra spanning op. Zelfs zonder oproep wordt consignatie door 38% als vervelend ervaren. Ook zonder oproep gaf 41% van de respondenten aan zich minder goed te kunnen ontspannen.

Slechter slapen

Het onderzoek laat zien dat mensen tijdens bereikbaarheidsdienst of storingsdienst slechter slapen. Als ze geen dienst hebben geven respondenten, op een schaal van 6, gemiddeld een 3,9 voor de slaapkwaliteit. Tijdens een dienst is dit cijfer 2,8. Dat is een daling van 28%!

Bang om een oproep te missen

Een oproep missen tijdens je dienst is voor de meeste respondenten een zorg. 93,3% procent geeft aan in minder of meerdere mate bang te zijn om een oproep te missen. Voor meer dan helft van de ondervraagden geldt dat deze angst substantieel tot heel erg is. Deze angst om een oproep te missen zorgt voor de meeste mensen dus voor een constant gevoel van stress.

Invloed op gezin en vrienden

Niet alleen mensen met bereikbaarheids- of storingsdienst ervaren ongemak ook hun omgeving wordt erdoor beïnvloed. Een ruime meerderheid (70,6%) was het (helemaal) eens met de stelling “Consignatiediensten zijn bezwaarlijk voor mijn partner, kinderen, vrienden”. Omdat je tijdens een dienst snel beschikbaar moet zijn voor je organisatie, moet je hier rekening mee houden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan uitjes met het gezin of een weekendje weg met je partner. Gemiddeld ervaren mensen een grote beperking bij het kiezen van activiteiten als ze dienst hebben. Op een schaal van 10 was de gemiddelde score hier een 8,1.

Relatie tussen bereikbaarheidsdienst en gezondheid

Het onderzoek legt geen direct verband tussen bereikbaarheidsdienst en gezondheid. Er wordt wel een relatie met zaken als stress, slaap en druk op de omgeving gevonden. Slechter slapen en meer stress hebben negatieve gevolgen voor de gezondheid. Dat kunnen we veilig als feit aannemen. Ons lijkt dan ook nogmaals bewezen dat bereikbaarheidsdienst in veel gevallen een negatief effect heeft op de gezondheid.

Veel van de bevindingen uit het onderzoek komen overeen met onze eigen ervaringen. In gesprekken met gebruikers horen we vaak dezelfde ongemakken en stress van consignatie. Wat helpt is het hele proces rond bereikbaarheidsdiensten en storingsdiensten efficiënt en gebruiksvriendelijk inrichten. Hiermee wordt een bereikbaarheidsdienst minder belastend voor alle partijen.